Dalam beberapa tahun kebelakangan ini, isu basikal lajak sering menjadi topik hangat di media sosial dan akhbar tempatan. Basikal lajak merujuk kepada basikal yang telah diubahsuai daripada bentuk asalnya untuk tujuan menunggang laju, terutamanya di jalan raya pada waktu malam atau awal pagi. Walaupun pada zahirnya ia kelihatan seperti satu bentuk hiburan dan aktiviti riadah, hakikatnya basikal lajak mendatangkan pelbagai risiko keselamatan, sosial dan undang-undang.
Fenomena ini bukan sahaja membimbangkan ibu bapa, malah turut menuntut perhatian pihak berkuasa kerana ia boleh membawa kepada tragedi yang tidak diingini. Dalam artikel ini, kita akan membincangkan asal-usul basikal lajak, faktor yang mendorong remaja terlibat, risiko yang wujud, serta cadangan penyelesaian yang lebih berkesan.
Apa Itu Basikal Lajak?
Basikal lajak pada asasnya adalah basikal biasa yang diubah suai oleh penunggangnya, selalunya remaja. Modifikasi ini termasuklah:
- Menanggalkan brek untuk mengurangkan geseran dan meningkatkan kelajuan.
- Mengubah kedudukan pelana atau pelana diturunkan sehingga hampir menyentuh tayar belakang.
- Menggunakan handle bar yang diluruskan atau dibengkokkan bagi memberi kesan aerodinamik.
- Menukar tayar kepada jenis lebih nipis untuk kelajuan lebih tinggi.
Perubahan ini menjadikan basikal tidak lagi selamat digunakan, malah secara teknikalnya melanggar syarat keselamatan jalan raya.
Faktor Remaja Tertarik Dengan Basikal Lajak
Terdapat beberapa sebab mengapa fenomena ini terus berlaku walaupun telah banyak kempen kesedaran dilakukan. Antaranya:
- Pengaruh Rakan Sebaya
Remaja sering mudah terpengaruh dengan aktiviti rakan sebaya. Bila melihat kawan-kawan menunggang basikal lajak di jalan raya, mereka terdorong untuk turut serta. - Kurangnya Aktiviti Sihat dan Alternatif
Bagi sesetengah remaja, basikal lajak menjadi hiburan kerana mereka kekurangan ruang aktiviti riadah lain yang lebih selamat seperti taman skate, trek basikal atau kelab sukan. - Rasa Cabaran dan Adrenalin
Menunggang laju di jalan raya memberi satu bentuk keseronokan dan cabaran, seolah-olah sama seperti perlumbaan motosikal atau kereta. - Kurangnya Pengawasan Ibu Bapa
Sebahagian ibu bapa tidak menyedari anak mereka keluar pada waktu malam atau awal pagi untuk menyertai aktiviti basikal lajak.
Bahaya Basikal Lajak
Walaupun bagi remaja ia dianggap aktiviti seronok, basikal lajak sebenarnya penuh dengan risiko yang boleh membawa maut.
- Kemalangan Jalan Raya
Basikal tanpa brek, tanpa lampu dan ditunggang di jalan raya pada waktu malam sangat berbahaya. Ia sukar dilihat oleh pemandu kenderaan, sekali gus meningkatkan risiko dilanggar. - Tiada Perlindungan Keselamatan
Penunggang basikal lajak biasanya tidak memakai topi keledar atau pelindung badan. Sekiranya berlaku kemalangan, kecederaan serius pasti tidak dapat dielakkan. - Mengganggu Pengguna Jalan Raya
Aktiviti ini sering dilakukan secara berkumpulan di lebuh raya atau jalan utama. Ia boleh mengganggu pemandu kereta dan lori, menyebabkan kemalangan melibatkan lebih ramai orang. - Akibat Undang-Undang
Pihak polis telah pun memperkenalkan undang-undang berkaitan basikal lajak. Penunggang boleh dikenakan saman, manakala ibu bapa juga boleh dipertanggungjawabkan atas kecuaian mengawasi anak.
Peranan Ibu Bapa dan Masyarakat
Fenomena basikal lajak tidak boleh diletakkan sepenuhnya pada bahu pihak berkuasa. Ibu bapa dan masyarakat juga mempunyai peranan besar.
- Didikan Seawal Rumah
Ibu bapa perlu memberi kesedaran kepada anak-anak tentang bahaya aktiviti ini. Pantauan berterusan juga penting, terutama apabila anak keluar pada waktu malam. - Alternatif Aktiviti Sihat
Anak-anak perlu diberi ruang untuk menyalurkan tenaga mereka dalam aktiviti bermanfaat seperti sukan, berbasikal di trek khas atau menyertai kelab-kelab rekreasi. - Masyarakat Prihatin
Sikap tidak ambil peduli hanya akan membiakkan masalah. Komuniti boleh membantu dengan menegur secara berhemah atau melaporkan aktiviti basikal lajak kepada pihak berkuasa.
Tindakan Pihak Berkuasa
Polis Diraja Malaysia (PDRM) serta pihak berkuasa tempatan telah beberapa kali menjalankan operasi membanteras basikal lajak. Antara langkah yang diambil termasuk:
- Merampas basikal yang telah diubah suai.
- Menyaman penunggang serta mengarahkan ibu bapa hadir ke balai polis.
- Melaksanakan kempen kesedaran melalui sekolah dan program komuniti.
Namun, tindakan penguatkuasaan sahaja tidak cukup. Ia perlu disusuli dengan penyediaan ruang alternatif seperti trek basikal khas untuk mengelakkan remaja kembali ke jalan raya.
Cadangan Penyelesaian
Untuk membendung isu ini secara menyeluruh, beberapa pendekatan boleh dipertimbangkan:
- Pendidikan Kesedaran Awal
Program kesedaran tentang bahaya basikal lajak boleh dimasukkan ke dalam silibus sekolah atau dianjurkan melalui ceramah komuniti. - Penyediaan Infrastruktur Selamat
Kerajaan tempatan boleh membina trek basikal khusus atau kawasan sukan ekstrem untuk memberi alternatif lebih selamat kepada remaja. - Kerjasama Antara Agensi
Penglibatan sekolah, polis, NGO dan persatuan ibu bapa amat penting supaya mesej pencegahan lebih berkesan. - Pendekatan Kaunseling
Bagi remaja yang sudah ketagih aktiviti ini, pendekatan kaunseling mungkin diperlukan bagi membimbing mereka ke arah minat yang lebih sihat.
Kesimpulan
Basikal lajak mungkin kelihatan seperti hiburan biasa bagi segelintir remaja, namun realitinya ia adalah aktiviti berisiko tinggi yang boleh meragut nyawa. Fenomena ini memerlukan kerjasama semua pihak – ibu bapa, masyarakat, sekolah dan pihak berkuasa – untuk membendungnya.
Daripada terus membiarkan anak-anak kita terdedah kepada bahaya di jalan raya, lebih baik kita menyediakan alternatif yang lebih selamat serta mendidik mereka tentang tanggungjawab terhadap diri dan orang lain. Hanya dengan kesedaran dan tindakan bersama, barulah isu basikal lajak dapat diselesaikan secara menyeluruh.
